Aşırı Düşük Sorgulaması kapsamında, sınır değerin hesabında kullanılan Sınır Değer Katsayısı’nı 2 ana başlık altında inceleyeceğiz:
1) Sınır Değer ve Sınır Değer Katsayısı (N) Nedir?
Kamu İhale Genel Tebliği’nde, ihale komisyonunun tekliflere ve idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği ifade edilmektedir. Kanunun 37’nci maddesi uyarınca geçerli teklifler tespit edildikten sonra; sınır değer hesabı yapılarak aşırı düşük teklifler belirlenecektir. Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:
Bu formülde N sınır değer katsayısıdır ve işin niteliğine göre belirlenir.
Sınır değer katsayısının N=1 ve N=1,2 durumları için sınır değere etkisini aşağıdaki örnekte inceleyelim:
Sınır değer katsayısının (N) formülde paydada yer alması; N büyüdükçe sınır değerin küçüleceği, N küçüldükçe sınır değerin büyüyeceği anlamına gelmektedir.
Sonuçlar incelendiğinde, N=1,2 olması halinde tüm geçerli tekliflerin sınır değerin üzerinde kaldığı, dolayısıyla hiçbir isteklinin aşırı düşük sorgulamasına tabi olmayacağı görülmektedir. (552.041,05 TL < Tüm Teklifler)
N=1 olması durumunda ise 4 isteklinin teklifinin sınır değerin altında kaldığı ( 9. Teklif, 8. Teklif, 7. Teklif, 6. Teklif < 662.449,26 TL ) ve aşırı düşük sorgulaması kapsamında bu isteklilerden açıklama isteneceği anlaşılmaktadır.
Örnekte, yalnız sınır değer katsayısının sınır değere etkisi araştırıldığı için belli hesap adımları atlanmıştır. Yukarıda yer almayan hesap adımları hakkında daha ayrıntılı bilgi Kamu İhale Genel Tebliği’nden (Madde 45.1.1 ve Madde 45.2) edinilebilir. Ayrıca www.ihale.gov.tr ve www.maliyetbul.com adreslerindeki hesap araçları kullanılarak da sınır değer hesaplanabilir.
2) Sınır Değer Katsayısı, İş Gruplarına Göre Nasıl Belirlenir?
Aşağıdaki tabloda Sınır Değer Katsayısının (N) kullanımı özetlenmiştir:
Bilindiği gibi sınır değer eşitliğinde yer alan (N), ilgili Bakanlıklar tarafından farklı katsayılar yayınlanmadığı sürece, “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği”nde yer alan “B-Üstyapı (Bina) İşleri”, “C-Sıhhi Tesisat ve Mekanik Tesisat İşleri”, “D-Elektrik İşleri”, “E-Elektronik ve İletişim İşleri” grubundaki yapım işleri ile bu işlerle ilgili tamamlama, onarım, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işlerinde (1,00), diğer yapım işlerinde (1,20) olarak alınır. Burada “diğer yapım işleri” olarak ifade edilen işler esasında A-ALT YAPI İŞLERİ’dir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapılan değişiklikle (23 Ağustos 2013 Resmi Gazete Sayı : 28744) “Bakanlıklar tarafından ön proje üzerinden ihalesi yapılacak olan üst yapı işleri için (0,90)’dan küçük, (1,10)’dan büyük olmamak kaydıyla farklı katsayılar belirlenmesi de mümkündür.” ifadesi ile N=0,9 olması da olanaklı hale gelmiştir.