Yeni Fiyat Farkı Kararnamesiyle Neler Değişti?

Doğrudan Temin Yapım İşlerinde Fiyat Farkı Uygulanabilecek

Yeni kararnamede yer alan: “4734 sayılı kanunun 22’nci maddesi çerçevesinde doğrudan temin usulüyle yapılan yapım işi sözleşmelerinde bu esaslara uygun şekilde hazırlanmış açık bir düzenleme bulunması halinde bu esaslar uygulanabilir.” düzenlemesi ile idarelerin, sözleşmelerinde belirtmek koşuluyla Doğrudan Temin yapım işlerinde fiyat farkı uygulayabilmesinin önü açıldı. Önceki kararnamede Doğrudan Temin işlerinde fiyat farkı uygulanması ile ilgili bir hüküm yer almıyordu.

Yeni kararnamede: “4734 sayılı kanun kapsamındaki idarelerin, bu kanundan istisna olan yapım işlerinin ihale dokümanlarında, bu esaslara uygun şekilde hazırlanmış açık bir düzenleme bulunması halinde bu esaslar uygulanabilir.” denilmektedir. Önceki kararnameye göre bu esasların uygulanması Kamu İhale Kanununa göre ihale edilen yapım işleriyle sınırlandırılmıştı, bu madde ile kanundan istisna yapım işlerinde de bu esasların yürütülmesine olanak tanındı.

Temel Endeks, Güncel Endeks ve Uygulama Ayı Tanımları Değişti

Yeni kararnamede değişen tanımları ele alacak olursak:

“Güncel Endeks: Uygulama ayına ait indeksi ifade eder”. Önceki kararnamede “Güncel indeks: Hakedişin düzenlendiği tarihin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait indeksi ifade eder” şeklinde yer alıyordu.

Temel Endeks: İhale tarihinin içinde bulunduğu aya, çerçeve anlaşma ihalelerinde ise münferit sözleşme için teklif vermeye davetin yapıldığı tarihin içinde bulunduğu aya ait endeksi ifade eder. Önceki kararnamede “Temel indeks: İhale (son teklif verme) tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait indeksi ifade eder” tanımı yer alıyordu.

Uygulama Ayı: İş programına uygun olarak işlerin gerçekleştirilmesi gereken ayı ifade eder. Önceki kararnamede “Uygulama ayı: İdarece onaylanmış iş programına uygun olarak işlerin gerçekleştirildiği ayı ifade eder” tanımı yer alıyordu.

Ağırlık Oranı Katsayılarının ve Endekslerin Kullanımı Farklılaştı

“İ, Ç, D, Y, K, G, M ile ifade edilen farklı tablolardaki endekslerden uygun olanı idare tarafından seçilebilir. İşin nitelik ve kapsamına göre imalatta kullanılacak malzemelerin kullanılacağı safha dikkate alınarak, fiyat farkı hesabına esas b1, b2, b3, b4, b5 değerleri için imalatın farklı aşamalarında uygulanmak üzere farklı endeksler belirlenebileceği gibi, bu değerlerin her biri için aynı anda birden fazla endeks de belirlenebilir.” Önceki uygulamada her endeks, kararnamede belirtilmiş olan tek tablodan alınıyordu.

“Ağırlık oranını gösteren sabit katsayılardan biri, birkaçı veya tamamı kullanılarak, yapım işinin farklı bölümleri/aşamaları için toplamları bire (1.00) eşit olacak şekilde farklı fiyat farkı katsayıları belirlenebilir.” Önceki kararnameye göre, işin tüm aşamalarını ve tüm kısımlarını kapsayacak ve toplamı 1 edecek şekilde her imalat grubu için tek ağırlık katsayısı belirleniyordu.

Hakediş Düzenleme Tarihi - Fiyat Farkı İlişkisi Yeniden Düzenlendi

“Fiyat farkı uygulanan işlerde, zorunlu nedenler dışında, hakedişlerin uygulama ayından sonraki ayın ilk beş iş günü içerisinde ve uygulama ayına ait endeksler belli olduktan sonra düzenlenmesi esastır. Uygulama ayına ait endeksler belli olmadan hakedişin düzenlendiği hallerde, fiyat farkı hesabı hakedişle birlikte yapılmaz, uygulama ayına ait endeksler belli olduktan sonra ayrıca hesaplanır.” Önceki kararnamede, uygulama ayına ait endekslerin belli olmaması halinde önceki ayın endeksleri kullanılarak fiyat farkı hesaplanıyor ve sonraki hakedişlerde bu endeksler düzeltilerek fiyat farkı yeniden hesaplanıyordu.

Sözleşmede Birim Fiyatı Bulunmayan İş Kalemleri İçin Tanımlama Genişletildi

“Sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre sözleşme yılı fiyatı tespit edilemeyen iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyat, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek iş kaleminin sözleşme yılı birim fiyatı tespit edilir ve fiyat farkı hesabı bu fiyat esas alınarak yapılır.” Önceki kararnamede bu maddenin işletilmesi birim fiyat sözleşmelerle sınırlandırılmıştı.

Hakedişe Dahil Edilmeyen Tutarlar İçin Fiyat Farkı Hesaplanması Öngörüldü

“Anahtar teslimi götürü bedel işlerde hakedişlerden kesilerek tutulan kısım ile birim fiyatlı işlerde tamamlanmakla birlikte kesin hesabı idareye verilmemiş işlerde hakedişe dahil edilmeyen kısım için, ilgili hakedişin fiyat farkının hesaplanmasında, bu kısımlara ilişkin tutarlar da dikkate alınır.” Önceki kararnamede bu ifadenin yer almaması, imalatı tamamlanmış ancak hakedişe dahil edilmeyen imalatlar için fiyat farkı hesaplanması konusunda tereddütlere neden oluyordu. Bu madde ile, sözkonusu kesinti tutarlarının fiyat farkı hesabına dahil edilmesi gerektiği hususu netleşmiş oldu.

Akaryakıt ÖTV’sindeki Değişiklikler İçin Ayrıca Fiyat Farkı Hesabı Yapılacak

“Akaryakıt girdisinin nev’ine uygulanan Özel Tüketim Vergisinde değişiklik gerçekleşmesi halinde, bu değişikliğin bayi satış fiyatlarında yol açtığı artış veya azalış dikkate alınarak, b3 katsayısının hesaplanmasına esas alınan miktarın uygulama ayına karşılık gelen kısmı için bu vergide birim başına meydana gelen değişiklik miktarı, 5 inci maddeye göre yapılan fiyat farkı hesabından bağımsız olarak ayrıca ödenir veya kesilir.” Önceki kararnamede akaryakıt ÖTV’si için ilave bir düzenleme yer almıyordu.

İş Programına Yüklenici Kusuru Nedeniyle Uyulmaması Halindeki Endeks Kullanımı Değişti

“Herhangi bir aya ait iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde, daha sonraki aylarda yapılacak imalatlarda, imalat miktarı iş programına uygun hale gelinceye kadar, fiyat farkı hesaplanırken, iş programına göre gerçekleştirilmesi gereken ayın endeksi ile işin fiilen gerçekleştirildiği ayın endeksinden düşük olanı esas alınır.” Önceki kararnamede bu ifade şöyleydi: “Herhangi bir aya ait onaylı iş programındaki ödenek harcanamadığı takdirde, daha sonraki aylarda yapılacak hakedişlerde, hakediş toplamları ödeneğin harcanamayan kısmına eşit olana kadar, iş programı gerçekleştirilmemiş ayın indeksi uygulanır.”

İş Programına Göre Çalışılmayacak Dönemde Çalışma veya Öngörülenden Fazla İmalat Yapılması Durumu Tanımlandı

“Havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı dönemde, idarenin izniyle yüklenici tarafından teknik şartlar yerine getirilerek işe devam edilmesi veya yüklenicinin iş programında öngörülenden daha fazla imalat yapması halinde, imalatın fiilen yapıldığı ay esas alınarak, bu dönemde gerçekleştirilen işler için fiyat farkı hesaplanır.” Önceki kararnamede bu konuya ilişkin bir husus yer almıyordu.

İşin Mücbir Sebep Halleri ve İdareden Kaynaklı Nedenlerle Gecikmesi Halindeki Yaptırımlar Yeniden Tanımlandı

“4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebep hallerinin gerçekleşmesi veya sözleşmenin ifasının idareden kaynaklanan nedenlerle gecikmesi nedeniyle yükleniciye süre uzatımı verilmiş olması halinde, gerçekleştirilmesi gereken aya göre iş kalemleri ya da iş grupları için uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak fiyat farkı hesaplanır. Bu kapsamda revize edilen iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde, yüklenicinin kusuru nedeniyle iş programına uyulmamasına ilişkin hükümler geçerlidir.” Bu tanımla önceki kararnameden farklı olarak, süre uzatımındaki fiyat farkı hesabına ilişkin kavramlar daha ayrıntılı ifade edilmiş oldu.

“İhazarat Edilen Malzemeler İçin İhzaratın Yapıldığı Ay, Uygulama Ayıdır” Tanımı Eklendi

“Birim fiyatlı işlerde iş programına uygun olarak ihzar edilen malzeme için ihzaratın yapıldığı ay, uygulama ayı kabul edilerek fiyat farkı hesaplanır.” Önceki kararnamede, ihzar edilen malzemeler için fiyat farkı hesaplanması öngörülmesine karşın fiyat farkı hesabına dahil olma koşulları ayrıntılı tanımlanmamıştı. “…ihzaratın yapıldığı ay, uygulama ayı kabul edilerek…” ifadesinin eklenmesiyle bu belirsizlik ortadan kaldırılmış oldu.

Fiyat Farkı Hesaplanması Öngörülmeyen İşlerle İlgili Çelişki Giderildi

“İdari şartname ve sözleşmesinde fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak yapılan iş kalemleri ya da iş grupları için, bu madde hükmüne işin idari şartname ve sözleşmesinde yer verilmiş olması şartıyla bu Esaslara göre fiyat farkı hesaplanır.” Önceki kararnamede altı çizili olarak belirtilen “hesaplanır” ifadesi yerine “verilebilir” ifadesi yer alıyordu. Bu da tip sözleşmede yer alan: “Yükleniciye fiyat farkı verilmeyecektir. Ancak, mücbir sebepler veya İdarenin kusuru nedeniyle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, ilan/davet tarihinde yürürlükte bulunan fiyat farkı esasları uyarınca fiyat farkı ödenir.” ifadesi ile aykırılığa neden oluyordu. Dolayısıyla isteğe bağlılığı ifade eden“verilebilir” ile kesinlik ifade eden “ödenir” kelimeleri arasındaki çelişki böylece giderilmiş oldu.

“Fiyat farkı hesabında temel endeks, iş bitim tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeksi; güncel endeks ise, revize iş programına göre işin gerçekleştirilmesi gereken aya ait endeksi ifade eder.” Önceki kararnameye göre güncel endeks, hakediş düzenleme tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeks olarak ifade ediliyordu.

Çerçeve Anlaşma İhalelerinde Güncelleme ve Fiyat Farkı Verilmesi Hükümleri Eklendi

Bu maddede çerçeve anlaşma ve münferit sözleşme kapsamındaki hususlar yer almaktadır. Önceki kararnamede bu konuya ilişkin hüküm bulunmuyordu.

Yüklenicinin İş Programını Yapmaması Durumuyla İlgili İfadeler Kararnameden Çıkarıldı

Yeni kararnamede yüklenicinin iş programını yapmaması durumuna ilişkin bir hüküm yer almıyor. Önceki kararnamede “Yüklenicinin iş programını hazırlayarak idareye onaylattırmadığı durumlarda, iş programı idarece tek taraflı olarak yapılır ve onaylanır. Yüklenici, bu şekilde yapılan ve kendisine verilen iş programına uymak zorundadır.” ifadesi yer alıyordu.