Her yıl inşaat ve mühendislik sektörünün merakla beklediği birim fiyatlar, projelerin bütçelendirilmesi ve planlanması açısından hayati bir öneme sahiptir. Kamudaki birçok proje, bu fiyatlar esas alınarak şekillenir. Ancak birim fiyatların hangi tarihte yayımlanacağına dair belirsizlikler, sektördeki paydaşlar arasında bir soru işareti oluşturmaktadır. Son beş yıl incelendiğinde, Yüksek Fen Kurulu tarafından belirlenen birim fiyatların sırasıyla 19 Ocak 2024, 18 Ocak 2023, 17 Ocak 2022, 29 Ocak 2021 ve 7 Şubat 2020 tarihlerinde yayımlandığı görülmektedir.(2024 yılında birim fiyatların yayımlanma tarihlerine https://www.oska.com.tr/birim-fiyatlari-yayimlanan-guncellenen-kurumlar-2024/ bağlantısından ulaşabilirsiniz)
Bu makalede, birim fiyatlarla ilgili kavramlara, kodlama sistemine ve fiyatların yayımlanma sürecine dair detaylı bir inceleme yapacağız.
Birim Fiyatlarla İlgili Kavramlar
Rayiç: Bir imalatı oluşturan, işçilik, makine, malzeme girdilerinin her birini ifade eder.
Birim Fiyat: Bir imalatın her bir birimi için hesaplanan tutarı ifade eder. (₺/m², ₺/m³, ₺/Kg, ₺/Ton, ₺/Adet … vb.)
Birim Fiyat Tarifi: Bir imalat pozunun yapım şartlarının detaylı bir biçimde yazıldığı, o pozda hangi özelliklerin olması gerektiğinin belirtildiği ve hangi koşullarda nasıl üretileceği/imal edileceğinin tarifidir.
Birim Fiyat Analizi: İmalat pozlarının hangi rayiçlerden oluştuğunun miktarları ile gösterildiği detaylı tablolara birim fiyat analizi denir.
İnşaat pozları analizli olarak yayımlanmaktadır. Mekanik tesisat pozları da 2023 Haziran ayı itibariyle inşaat pozları gibi analizli olarak yayımlanmaya başlanmıştır. Elektrik tesisat pozlarının da önümüzdeki yıllarda analizli olarak yayımlanması beklenmektedir. (https://www.oska.com.tr/haberler/mekanik-tesisat-pozlari-da-artik-analizli/)
Örnek İnşaat Pozu:
| Poz No | Analizin Adı | Ölçü Birimi | |||
| 15.275.1101 | 250/350 kg çimento dozlu kaba ve ince harçla sıva yapılması (dış cephe sıvası) | m² | |||
| Poz No | Tanımı | Ölçü Birimi | Miktarı | Birim Fiyatı | Tutarı (TL) |
| Malzeme: | |||||
| 19.100.2404 | 250 kg çimento dozlu harç yapılması | m³ | 0,023 | 1.173,53 | 26,99 |
| 19.100.2408 | 350 Kg çimento dozlu ince harç yapılması | m³ | 0,01 | 1.440,58 | 14,41 |
| 10.130.9991 | Su | m³ | 0,01 | 35,00 | 0,35 |
| İşçilik: | |||||
| 10.100.1012 | Sıvacı ustası | Sa | 1 | 190,00 | 190,00 |
| 10.100.1044 | Sıvacı usta yardımcısı | Sa | 0,4 | 140,00 | 56,00 |
| 10.100.1062 | Düz işçi | Sa | 0,4 | 124,00 | 49,60 |
| 10.100.1062 | Düz işçi | Sa | 0,25 | 124,00 | 31,00 |
| (İş yerinde yükleme, yatay, düşey taşıma, boşaltma) | |||||
| Malzeme + İşçilik Tutarı | 368,35 | ||||
| 25 % Yüklenici kârı ve genel giderler | 92,09 | ||||
| 1 m² Fiyatı | 460,44 | ||||
| 1 m³ dişli kuma 250 kg çimento katılması ile hazırlanan harçla ortalama 2 cm kalınlığında kaba sıva yapılması, üzerine 1 m³ mil kumuna 350 kg çimento ilavesiyle hazırlanan harçla ortalama 0,8 cm kalınlığında ince sıva yapılması, duvar yüzeyinin temizlenmesi, gerekli zamanlarda sulanması, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, çalışma sehpaları, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, yüklenici genel giderleri ve kârı dâhil, 1 m² fiyatı:
Ölçü: Sıvanan bütün yüzeyler projesi üzerinden hesaplanır. |
|||||
Örnek Mekanik Tesisatı Pozu:
| Poz No | Analizin Adı | Ölçü Birimi | ||||
| 25.100.1001 | 25X40 Cm Yaylı, Kancalı Veya Vidalı Lavabolar (Ts 605) | Ad | ||||
| Poz No | Tanımı | Ölçü Birimi | Miktarı | Birim Fiyatı | Malzeme Tutarı (TL) | Montaj Tutarı (TL) |
| Malzeme Bileşenleri | ||||||
| 20.100.1001 | 25X40 Cm Yaylı, Kancalı Veya Vidalı Lavabolar (Ts 605) (Rayici) | Ad | 1 | 355,00 | 355,00 | |
| Montaj Bileşenleri | ||||||
| 10.100.1062 | Düz işçi | Sa | 0,2 | 75,00 | 15,00 | |
| 10.100.1084 | Tesisat usta yardımcısı | Sa | 0,5 | 85,00 | 42,50 | |
| 10.100.1082 | Tesisat ustası | Sa | 0,5 | 115,00 | 57,50 | |
| Kârsız Toplam (TL) | 355,00 | 115,00 | ||||
| Kârsız Malzeme ve Montaj (TL) | 470,00 | |||||
| % 25 Yüklenici Kârı ve Genel Giderler Dahil |
Montaj Bedeli (TL) | 143,75 | ||||
| Birim Fiyat (TL) | 587,50 | |||||
| LAVABOLAR Aşağıdaki cins ve ölçülerde, sabit sabunluklu veya sabunluksuz, beyaz renkte, Lavabonun montaj elemanları ile birlikte, iş yerinde temini, yerine montajı. Lavabolar 305/2011/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliğine uygun, CE uygunluk işareti ile olarak piyasaya arz edilmiş olacaktır. Not: Renkli sırlı seramikten kullanılması durumunda montajlı fiyatlar %15 arttırılacak montaj bedelleri arttırılmadan uygulanacaktır. |
||||||
Birim Fiyatların Kodlama Sistematiği
YFK poz numaralarının, sadeleştirilmesi, kolay anlaşılabilmesi ve gelecek nesillerin zorlanmadan devam ettirebilmesi amacıyla 2019 yılında yeni kodlama sistemine geçmiştir. Poz numaralarındaki yeni kodlama sistemi, uluslararası kodlama sistemine uygun olarak (11 hane) tasarlanmıştır.
Kodlama sistematiği AA. BBB. CCCC şeklinde tanımlanabilir.
AA basamakları için;
İnşaat Birim Fiyatları için 15
Mekanik Birim Fiyatlar için 25
Elektrik Birim Fiyatları için 35 değerleri verilir.
BBB ile belirtilen basamaklar;
Ana başlıkları belirtmektedir. Örneğin Hazır Betonlar 150 sayısı ile İskele İşleri 185 sayısı ile kodlanmıştır.
CCCC ile belirtilen basamaklar:
Malzeme ya da kapasite listesini ifade etmektedir. Hazır betondan örnek verecek olursak 1001 sayısı C 8/10 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır betonu, ifade etmektedir. İskele işlerinden örnek verecek olursak 1005 sayısı 0,00-4,00 m arası Çelik borudan kalıp iskelesini ifade etmektedir.
15.150.1001: Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C 8/10 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır beton dökülmesi (beton nakli dahil)
15.185.1006: Çelik borudan kalıp iskelesi yapılması (0,00-4,00 m arası)
Birim Fiyat Yayımlayan Kurumlar
Ülkemizde birim fiyat yayımlamaya yetkili kurumlar aşağıdaki gibidir. YFK’nin birim fiyatlarını yayımlamasının ardından diğer kurumlar da birim fiyatlarını yayımlamaktadır. Diğer kurumlar, YFK’nin rayiçlerini kullandığından birim fiyatlarını YFK yayımladıktan sonra açıklamaktadır.
| Bakanlık | Kurum | Poz Numarası Aralıkları |
| Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı | Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı | 10.100.1000 - 39.999.9999 |
| İlbank A.Ş. | 40.100.1000 - 47.999.9999 | |
| Milli Savunma Bakanlığı | İnşaat Emlak Daire Başkanlığı | 48.100.1000 - 49.999.9999 |
| Tarım ve Orman Bakanlığı | Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü | 50.100.1000 - 57.999.9999 |
| Orman Genel Müdürlüğü | 58.100.1000 - 59.999.9999 | |
| Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı | Karayolları Genel Müdürlüğü | 60.100.1000 - 67.999.9999 |
| Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı | DHMİ Genel Müdürlüğü | 68.100.1000-79.999.9999 |
| TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü | ||
| Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü | ||
| PTT A.Ş. | ||
| Kültür ve Turizm Bakanlığı | Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü | 80.100.1000-84.999.9999 |
| Vakıflar Genel Müdürlüğü | ||
| TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. | Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (1. Bölge) | 85.100.1000 - 89.999.9999 |
| Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (2. Bölge) | ||
| Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (3. Bölge) |
Yeni kodlama sisteminde kurumların poz numarası aralıkları tablodaki gibidir. Ancak Karayolları Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve TEDAŞ henüz yeni kodlama sistemine geçmemiştir.
Birim fiyatlar, inşaat ve mühendislik sektörünün ekonomik ve operasyonel süreçlerinde temel bir rol oynamaktadır. Hem maliyet hesaplamaları hem de projelerin planlanması açısından sağladığı rehberlik, sektör paydaşları için vazgeçilmezdir.
Geçmiş yıllardaki yayımlanma tarihlerine bakıldığında, her yıl Ocak ayının ikinci yarısı ile Şubat ayı başı arasında birim fiyatların açıklandığı görülmektedir. Özellikle son yıllarda mekanik tesisat pozlarının analizli olarak yayımlanması ve yeni kodlama sistemine geçiş gibi gelişmeler, sektörde bilgiye erişimi kolaylaştırmış ve standartların yükseltilmesine katkı sağlamıştır.
Sonuç olarak, birim fiyatlar, projelerin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, bu fiyatların yayımlanma tarihlerini yakından takip ediyor, yayımladığı an HakedişPlus ve OSKABULUT programlarımıza yüklüyoruz.